Η απο-δόμηση του φύλου – Φεβρουάριος 2008

Βέβαια, το φύλο μου σήμερα απο-δομείται. Βέβαια, τα έχει φάει τα ψωμιά του. Δηλαδή οι κατηγορίες του “ανδρός” και της “γυναικός” όπου να ‘ναι μπαίνουν στο χρονοντούλαπο. Θα είναι για τα βιβλία της ιστορίας, για τα παιδιά να μαθαίνουν το πως ήταν κάποτε. Βέβαια. Όπως λέει και το τραγούδι: “ίσως να ‘ρθουν άλλα παιδιά, με μάτια λέιζερ και μαλλιά τυρκουάζ και να κάνουνε σαμποτάζ”. Στο τρένο των αραχνιασμένων παραμυθιών. Κι είναι το φύλο μου ένα τέτοιο παραμύθι. Έχω ακούσει να το λένε και κατασκευή. Ποιος το έφτιαξε; Και πότε θα έρθουν αυτά τα παιδιά; Και μέχρι να έρθουν; Τι θα γίνει με το δικό μου φύλο; Με το δικό μας φύλο; Και τι πάει να πει ότι είναι παραμύθι;

Το φύλο αποδομείται. Η λεσβιακή ομάδα αθήνας, είναι μια ομάδα με ανθρώπους που όσο αγκαλιάζουμε τη γυναικεία μας φύση άλλο τόσο και την αποχωρίζομαστε. Ούτε εύκολο, ούτε ανώδυνο. Όμως η ιστορία μας είναι δεμένη με το φύλο και τη φύση του. Με τις σημασίες και τα νοήματα που έδωσε η ανθρώπινη κοινωνία στη βιολογία. Είναι φτιαγμένη, η ιστορία μας, μέσα σ’ αυτή την τάξη, που τα ονόματα δηλώνουν κάτι για το ποια είσαι και για το ποιος είμαι. Και τα ονόματα πάνε πίσω πολύ, κρίκοι που δένουν με άλλα παραμύθια “για αμαζόνες, για μάγισσες και για τον κήπο της Σαπφώς”.

Η λεσβιακή ομάδα αθήνας αφιερώνει μια βραδυά σε γυναίκες και στις μουσικές και τα λόγια τους. Λίγες δεκαετίες νωρίτερα αυτό θα είχε το όνομά του σαν πολιτική πράξη: θα το λέγανε “πολιτική πράξη που αναδεικνύει τη γυναικεία δημιουργία ή κουλτούρα”–και θα είχε και την εξήγησή του: γιατί συχνά οι γυναίκες δεν φαίνονται, βρίσκονται να έχουν έναν μικρό χώρο στην τέχνη και το δημόσιο χώρο, γιατί η γυναικεία έκφραση καταπιέζεται, υποτιμάται, δεν αναγνωρίζεται η αξία της. Και, λίγες δεκαετίες πιο πριν, στις παραπάνω προτάσεις οι λέξεις “γυναικεία” και “γυναίκα” θα ήταν έννοιες σίγουρες και με ξεκάθαρο, σαφές περιεχόμενο. Σήμερα, είναι “κατηγορίες” πάνω στις οποίες ξανασκεφτόμαστε. Ξανασκεφτόμαστε τα όσα μάθαμε, οργανώνουμε δηλαδή εκ νέου αυτή την τάξη, την ηθική/πολιτική/κοινωνική, τη δοσμένη και προσπαθούμε να μην είναι φορτίο που αγκυλώνει τα κορμιά και τις επιθυμίες. Αυτή είναι η κληρονομιά του φεμινισμού. Τι πάει να πει γυναίκα; Αν δεν γεννιέσαι γυναίκα παρά γίνεσαι, τι πάει να πει αυτό; Και ποια η αξία να εστιάζεις στις “γυναίκες” όταν αρχίζεις να αμφισβητείς το ενιαίο περιεχόμενο της κατηγορίας;

Το φύλο μου δεν έχει ουσία, το παραδέχομαι. Μα κι έτσι ακόμη, έχει πάντως ιστορία –ίσως αυτή να είναι και η μόνη του ουσία. Εμείς είμαστε τα πρόσωπα στις ιστορίες και στα παραμύθια. Εμείς είμαστε “τα υποκείμενα και οι φορείς της δράσης”, εμείς είμαστε που αλλάζουμε τα πράγματα, εμείς είμαστε το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Και μέσα σε αυτή την ουσία της ιστορίας βλέπω την εικόνα μου, τα υλικά απ’ τα οποια είμαι φτιαγμένη.

Έτσι μία ιστορία, ή, ακόμη καλλίτερα, πολλές ιστορίες, των γυναικών είναι μια εξερεύνηση στην οποία επενδύουμε. Και η συλλογική μας δύναμη μεγαλώνει και πολλαπλασιάζεται κάθε φορά που αγκαλιάζοντας και ψάχνοντας την ιστορία βρίσκουμε τα κομμάτια μας στο σήμερα. Σήμερα λοιπόν, όλες αυτές οι γυναίκες είναι εδώ σαν κομμάτια μιας τέτοιας συλλογικής ιστορίας, ως πρωτοπόρες δημιουργοί, ως γυναίκες της τέχνης, για τις οποιες αξίζει να μάθουμε και να φτιάξουμε χώρο. Είναι εδώ επίσης γιατί για πολλές από εμάς υπήρξαν εικόνες δικαίωσης, δύναμης, αυτο-επιβεβαίωσης. Ως γυναίκες. Δεν είναι εδώ απόψε γιατί επιθυμούμε να επιβεβαιώσουμε τις “κατηγορίες”, τον “άνδρα” και τη “γυναίκα”, ούτε γιατί μας αφορούν οι καταπιεστικές και εξουσιαστικές βεβαιότητες των πολιτισμών. Είναι εδώ γιατι προσπαθούμε να αναδείξουμε την υφή και τα στοιχεία που δόμησαν και συνεχίζουν να δομούν το σήμερα, κι αυτό που είμαστε, με υλικό τις ίδιες τις αντιφάσεις και τα όριά του -για να ξορκίσουμε τη βια που συχνά είχαν μα και έχουν οι “κατηγορίες”, η γλώσσα και τα σύμβολα. Γιατί οι βεβαιότητες είναι κομμάτι του πολιτισμού και για να τις απο-δομήσουμε χρειάζεται να σταθούμε βέβαιες και σίγουρες και εμείς απέναντί τους. Κι αυτή είναι μάλλον, ή θα μπορούσε να είναι, η ιστορία του πως αλλάζουν τα πράγματα.

Λεσβιακή Ομάδα Αθήνας
Φεβρουάριος 2008

Με αφορμή την παρουσίαση της μουσικής συλλογής girl monster