Για την ποίηση της Σταυρούλας Πετρέλη – Μάιος 2009
Καλησπέρα σε όλες και όλους σας. Η ΛΟΑ σας καλοσωρίζει σε μια βραδιά όπου θα διαβάσουμε αποσπάσματα από ποιήματα και κείμενα της Σταυρούλας Πετρέλλη, προερχόμενα από το τελεύταιο βιβιβλίο της με τίτλο «Μήδειες και Κλυταιμνήστρες» από τις gay εκδόσεις Πολύχρωμος Πλανήτης.
Πρώτ’ απ’ όλα να σας ευχαριστήσουμε για την παρουσία σας στη σημερινή εκδήλωση. Η ανάγνωση κειμένων και ιδιαίτερα ποιημάτων είναι δύσκολη υπόθεση, δεδομένου ότι η ποίηση έχει δύο αντιφατικά χαρακτηριστικά. Αν δε μας ανεβάσει σε επίπεδα έκστασης μπορεί να μας ρίξει σε υπαρξιακό βάραθρο.
Πόσο μάλλον όταν θέμα της είναι ο έρωτας, και μάλιστα ο λεσβιακός, που πέρα από τη χαρά και την ευτυχία που τον συνοδεύουν, μας έχει συνηθίσει στο να είναι ο θυμός, ο πόνος και η απόγνωση αναπόσπαστο μέρος της ερωτικής μας εμπειρίας. Το κρύβουμε αυτό, οι περισσότερες, με παιχνίδια, αστειάκια, αναλύσεις και εξηγήσεις, άγραφους κώδικες ερωτικής συμπεριφοράς, κλπ.
Ας μη ξεγελιόμαστε, ο έρωτας είναι ένα πεδίο μάχης, και συχνά ένα κατασπαρακτικό παιχνίδι επικράτησης του εγώ μας που αμύνεται στο να παραδοθεί στην…άλλη. Τα ποιήματα της Σταυρούλας αποτελούν μια μαρτυρία για το πως συχνά διαμορφώνονται οι ερωτικές σχέσεις μας. Τα λέει όπως είναι τα πράγματα…δύσκολα και απαιτητικά…Μας περνάει από τη λαχτάρα της πρώτης επιθυμίας και της απουσίας της άλλης, από το φόβο της εξημέρωσης, από την αγωνία κατά τη διάρκεια της συμπόρευσης μαζί της και τέλος από την οδύνη της μνήμης του τέλους.
Κάνει και κάτι άλλο όμως η Σταυρούλα. Δημιουργεί εικόνες, όχι ερώτων ρομαντικών και συναισθηματικών, αλλά βαθειά σαρκικών. Δώστε προσοχή και βάση κι ας μη παρασυρθείτε από τις, πιθανώς, ρομαντικές μεταφορές της. Ναι υπάρχει και το συναίσθημα σ’ αυτά τα ποιήματα. Όμως υπάρχει και η σάρκα που παλεύει μαζί του. Το σώμα και το συναίσθημα τοποθετούνται σαν τρομεροί αντίπαλοι που θέλουν να συνυπάρξουν, τρέμουν να συνευρεθούν ή τρέμουν να αποχωριστούν το ένα το άλλο.
Όμως, εκτός από τα ερωτικά ποιήματα το βιβλίο αυτό περιέχει και κείμενα που αφηγούνται ιστορίες γνωστών αρχαίων και σύγχρονων άγνωστων γυναικών. Είναι κείμενα γραμμένα σε πρώτο και δεύτερο πρόσωπο που μας αφηγούνται ιστορίες ετεροφυλόφιλης κακοποίησης, ιστορίες φυγής, αντίστασης και αντίδρασης, ιστορίες παρεξήγησης και διαστρέβλωσης. Η Σταυρούλα μάς δημιουργεί εικόνες για τις πραγματικές συνθήκες των αρχαίων ηρωίδων, όπως η Μήδεια και η Κλυταιμνήστρα, αλλά και για τις γενναίες και ανατρεπτικές πράξεις τους προς αυτοδιάθεση και ελευθερία κατά τη διάρκεια μιας εποχής πέρασμα από την μητριαρχία στην πατριαρχία. Παράλληλα, μας δίνει σύγχρονες εικόνες του εγκλωβισμού και του φόβου ετεροφυλόφιλων γυναικών που ακόμα υφίστανται και αντέχουν, ή δεν αντέχουν, την κακοποιήση και τον εξευτελισμό.
Το πακέτο είναι βαρύ. Τι σημαίνουν όλα αυτά, βαλμένα σ’ ένα βιβλίο; Για ποιό λόγο; Μα γιατί, θα πει κάποια, λεσβίες, ετεροφυλόφιλες και αμφιφυλόφιλες έχουμε κοινό τον ίδιο αντίπαλο δηλαδή την πατριαρχία, και κοινό τον ίδιο στόχο, δηλαδή την αυτοδιάθεση σώματος, πνεύματος και ψυχής. Μα, θα πει κάποια άλλη, εμείς οι λεσβίες έχουμε ξεφύγει από αυτό, δεν είμαστε υπο «το δικαίωμα» του αντρός. Τουλάχιστον η προσωπική μας ζωή βιώνεται ξεχωριστά και μακρυά από αυτούς, τους άντρες που είναι έτσι κι έτσι κι αλλιώς. Ας ξανακοιτάξουμε προσεκτικότερα. Η πρώτη απάντηση είναι η σωστή. Ο κοινός αντίπαλος και ο κοινός αγώνας. Όχι μόνο επειδή η πατριαρχία υπάρχει ακόμα. Όχι μόνο επειδή και εμείς, όσες έχουμε υποτίθεται βγει από το πλαίσιό της στον έρωτα, έχουμε ν’ αντιμετωπίσουμε άντρες εργοδότες, συναδέλφους ή γονείς. Αλλά επειδή εμείς οι ίδιες αναπαράγουμε τους κανόνες της εξουσίας, είτε αυτή είναι πατριαρχική και επομένως ανεπιθύμητη είτε μητριαρχική και επομένως ίσως εξειδανικευμένη.
Αν ο έρωτας είναι ένα παιγνίδι εξουσίας, είναι γιατί αναπαράγουμε μέσα απ’αυτόν τους κανόνες κάθε μορφής εξουσίας είτε είναι του πατρός είτε της μητρός είτε του καθενός. Η αυτοδιάθεση της εαυτής μας, όπως καμιά φορά λέμε στη ΛΟΑ, αλλά και της άλλης και η γαλήνια πραγματικά υποστηρικτική ερωτική συνύπαρξη δύο αυτοδιαθετούμενων γυναικών προϋποθέτει την ύπαρξη μη-εξουσίας. Προϋποθέτει την αναγνώριση των εξουσιαστικών στοιχείων στον έρωτα και τη συνειδητή πάλη μαζί τους.
Ο έρωτας δεν είναι το αντίθετο της ελευθερίας. Είναι όπως κι αυτή…Θέλει αρετή και τόλμη.
