Κείμενο που διαβάστηκε από τη ΛΟΑ στο What queer fest? – Δευτέρα 28 Νοεμβρίου 2010
Το παρακάτω κείμενο διαβάστηκε στο Αυτόνομο Στέκι στην Αθήνα στις 28.11.10 στα πλαίσια του φεστιβάλ What queer fest?
Η Λεσβιακή Ομάδα Αθήνας είναι μια ομάδα βάσης που δημιουργήθηκε το Νοέμβρη του 2000. Μετά από δέκα χρόνια ύπαρξης, μπορούμε να πούμε ότι είναι ένα σημείο αναφοράς για όλες εμάς που συμμετέχουμε και σίγουρα όχι μόνο. 10 χρόνια τώρα χτίζουμε τις μεταξύ μας σχέσεις και τη σχέση μας με τον κόσμο, χτίζουμε μια κουλτούρα που να μας χωράει και να μας εκφράζει, τολμάμε να προσπαθούμε το μαζί. Παλεύουμε για τον αυτοσεβασμό, την ορατότητα και την αποδοχή. Παλεύουμε για να σπάσουμε τα στερεότυπα, τα δικά μας και των άλλων.
Οι τρόποι που δουλεύουμε κινούνται σε δύο άξονες. Από τη μία είναι η εσωτερική δουλειά που γίνεται στις συναντήσεις μας, που πραγματοποιούνται σταθερά κάθε Τρίτη στις 8.30 μμ. Από την άλλη είναι οι δράσεις της ομάδας, που απευθύνονται στο δημόσιο πεδίο. Ας μιλήσω όμως λίγο πιο διεξοδικά.
Οι εβδομαδιαίες συναντήσεις μας είναι ανοικτές σε όλα τα είδη γυναικών που τις αφορά η λεσβιακή επιθυμία. Κατά τη διάρκεια των συζητήσεων, η κάθε μία μπορεί να μοιραστεί με τις υπόλοιπες τις εμπειρίες της και τους προβληματισμούς της και παράλληλα να ακούσει αυτές των υπολοίπων. Όλα αυτά τα χρόνια έχουμε μιλήσει για τις χαρές και τις λύπες, τις καύλες, τα όνειρα, την οικογένεια, την πολιτική, το σεξ, τον έρωτα, την ομοφοβία, το κρύψιμο, τα τραύματα, τη σχέση μας με τις άλλες και τους άλλους. Η ανταλλαγή μας βοηθάει να ερχόμαστε σε επαφή με τις διαφορετικότητες μας και να μαθαίνουμε από αυτές, να προβληματιζόμαστε και να κάνουμε αυτοκριτική, να κάνουμε ένα βήμα παραπέρα ως προς την αυτογνωσία, να αισθανόμαστε τη ζεστασιά της αλληλεγγύης και της συμμετοχής, την αίσθηση ότι ανήκουμε σε μια κοινότητα και τελικά να δρούμε πολιτικά και συλλογικά.
Για τις συναντήσεις μας βασιζόμαστε σε κάποιες αρχές. Μια τέτοια αρχή είναι ο «κύκλος» τον οποίο προσπαθούμε να ακολουθούμε όταν μιλάμε, η κάθε μια με τη σειρά της, δίνοντας χώρο και χρόνο σε όλες να εκφραστούν και να ακουστούν. Είναι ουσιαστικά η βασική αρχή της επικοινωνίας που έμαθε σε όλες μας να συζητάμε ισότιμα, ένα μάθημα του οποίου η ευεργετική επίδραση ενεργοποιείται ακόμα κι όταν δε συζητάμε σε κύκλο. Μια δεύτερη αρχή είναι αυτή της προσπάθειας λήψης ομόφωνων αποφάσεων, έτσι ώστε να μην υπάρχουν «νικήτριες» κι «ηττημένες», για να μπορούμε όλες μαζί να στηρίζουμε τις δράσεις μας στο δημόσιο χώρο. Κι αυτό δεν είναι πάντα εύκολο, γιατί υπάρχει μεγάλη ανομοιογένεια. Ο κοινός ερωτικός προσανατολισμός δεν αποτελεί εγγύηση για κοινό τρόπο διαχείρισης των θεμάτων που αντιμετωπίζουμε. Από το πώς αντιλαμβανόμαστε την ταυτότητά μας μέχρι το πώς την επικοινωνούμε με τους άλλους. Επίσης, ο κοινός ερωτικός προσανατολισμός δεν αποτελεί εγγύηση για κοινή τοποθέτηση απέναντι σε άλλες κοινωνικά κατασκευασμένες «μειοψηφίες», φυλετικές ή εθνικές και σεξουαλικές. Ωστόσο, παρόλο που μερικές φορές γίναμε μπάχαλο, το πλοίο δε βούλιαξε κι έπιασε πολλές φορές λιμάνι.
Οι δράσεις που οργανώνουμε στο δημόσιο χώρο περιλαμβάνουν σταθερά κάθε χρόνο αξέχαστα πάρτι, μόνο γυναικών ή μικτά, συμμετοχή στο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ και στο Άθενς Πράιντ, προβολές λεσβιακών ταινιών και ντοκιμαντέρ που δε θα δούμε στους κινηματογράφους, βραδιές κοινωνικότητας κάθε δεύτερη Πέμπτη στο Στέκι των Μεταναστών, κάποιες φορές με θεματικές. Επίσης εκδίδουμε δύο φορές το χρόνο το λεσβιακό περιοδικό Νταλίκα, του οποίου τώρα προετοιμάζουμε την 4η διαδρομή. Πέρα όμως από τις σταθερές μας εκδηλώσεις, έχουμε οργανώσει παρουσιάσεις βιβλίων, έχουμε εκδώσει βιβλίο, έχουμε συμμετάσχει σε πορείες και σε δημόσιες συζητήσεις, έχουμε κάνει αφισοκολλήσεις.
Τα τελευταία χρόνια, επειδή τα ενδιαφέροντα της ομάδας έχουν αυξηθεί και δε θέλουμε η ενασχόληση με αυτά να μονοπωλεί τις συναντήσεις της Τρίτης, έχουμε δημιουργήσει υπο-ομάδες, όπως είναι η διεργασία ομάδας, που πραγματοποιείται μία φορά το μήνα στο Φάληρο με την υποστήριξη δύο ψυχοθεραπευτριών. Από εκεί και πέρα υπάρχουν κι οι εποχιακές υπο-ομάδες που συστήνονται και κάνουν τις συναντήσεις τους κάποιο καιρό πριν την εκδήλωση ή την έκδοση που οργανώνουν. Αυτές είναι η υπο-ομάδα προβολών και η συντακτική της Νταλίκας.
Στη συνέχεια θα προσπαθήσω να απαντήσω τα ερωτήματα που έθεσαν οι διοργανωτές αυτής της συζήτησης.
Ποια υπήρξε η ανάγκη της δημιουργίας μιας τέτοιας συλλογικότητας;
Το θολό και στείρο 2000, η αγωνιστικότητα της δεκαετίας του ’80 ήταν πια μια αρκετά μακρινή ανάμνηση και την επόμενη δεκαετία υπήρχαν μόνο κάποιοι μικροί πυρήνες λεσβιακής δράσης. Υπήρχε βέβαια η καλοκαιρινή κοινότητα της Ερεσού, αλλά στην Αθήνα η έλλειψη ορατότητας ήταν τόσο «ορατή» που καταντούσε καταπιεστική. Από την άλλη, έρχονταν μηνύματα από το εξωτερικό για διεκδικήσεις και κατακτήσεις. Έτσι λοιπόν υπήρχε πολύ έντονη ανάγκη για τις λεσβίες της Αθήνας να γνωριστούμε, να βρισκόμαστε, να ανταλλάσσουμε εμπειρίες, να κοινωνικοποιούμαστε πέρα από τα μπαρ, να αλληλοϋποστηριζόμαστε, να συζητάμε προσωπικά και πολιτικά ζητήματα που μας απασχολούν και να δρούμε στον κοινωνικό και δημόσιο χώρο ως λεσβίες. Αυτές τις ανάγκες προσπάθησαν να καλύψουν οι γυναίκες που μαζεύτηκαν στην πρώτη συνάντηση της ΛΟΑ πριν 10 χρόνια.
Ποια είναι η αφετηρία από την οποία η ομάδα καταπιάνεται με τα ζητήματα του φύλου και της σεξουαλικότητας;
Στις συζητήσεις μας αλλά και στις δράσεις μας πάντα μιλάμε ξεκινώντας από το προσωπικό μας βίωμα. Άλλωστε αυτό είναι κάτι που μας αφορά άμεσα και δεν επιδέχεται αμφισβήτηση. Αυτή μας η αφετηρία είναι εμπνευσμένη από το φεμινιστικό κίνημα, που πρώτο αυτό μίλησε με αυτούς τους όρους και μέσα από το σύνθημα «Το προσωπικό είναι και πολιτικό» έδειξε πόσο πολιτική είναι η ανταλλαγή της εμπειρίας. Επίσης μέσα από τις συμμαχίες μας με τον ακαδημαϊκό χώρο αποκτούμε πρόσβαση σε θεωρίες για τη σεξουαλικότητα και το φύλο και διευρύνουμε την εμπειρία μας.
Πώς επιλέγει η ομάδα να συνδεθεί με τους κοντινούς πολιτικούς της χώρους;
Η ΛΟΑ από πολύ νωρίς, πήρε ανοιχτά θέση και συμπορεύτηκε με τον αυτόνομο φεμινιστικό χώρο, με αφορμή τη συστέγαση στο Φεμινιστικό Κέντρο Αθήνας. Λίγο αργότερα ήρθαμε σε επαφή με τους ανθρώπους του Στεκιού των μεταναστών και συμμετείχαμε στο Αντιρατσιστικό Φεστιβάλ. Έτσι αποκτήσαμε τους πρώτους μας συμμάχους.
Αργότερα η ομάδα, με αφορμή την εμπειρία του Πολύχρωμου Φόρουμ, ενός μηνιαίου φόρουμ συζήτησης που συμμετείχαν lgbt ομάδες και όχι μόνο, αρχίζει να συνεργάζεται με κάποιες από αυτές, αναγνωρίζοντας, από τη μία, τη σημασία του διαφορετικού ρόλου της κάθε συλλογικότητας, και, από την άλλη, τη δυνατότητα σύμπραξης. Το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια αυξάνεται η δράση των lgbtq οργανώσεων έχει επιδράσει στην ίδια την πορεία της ΛΟΑ. Έχει συντελέσει στην ενδυνάμωση και κατ’ επέκταση σε περισσότερη εξωστρέφεια και ορατότητα.
Ξεκινήσαμε όμως και συνεργασίες με lgbtq ομάδες από άλλες πόλεις ή και από άλλες χώρες. Στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ το 2006 η συζήτηση που οργανώσαμε με γυναίκες από λεσβιακές και κουίαρ ομάδες της Σερβίας, της Τουρκίας και της Πορτογαλίας σηματοδότησε την εγκαθίδρυση των σχέσεων αλληλεγγύης με ομάδες από το εξωτερικό. Τρία χρόνια μετά πολλές από εμάς ταξίδεψαν στη Σόφια για να πάρουν μέρος στο πράιντ. Εξίσου σημαντική ήταν κι η δημιουργία της Λεσβιακής Ομάδας Θεσσαλονίκης και το ταξίδι της ομάδας μας στην πόλη τους για να γνωριστούμε και να ανταλλάξουμε εμπειρίες και πολιτικές.
Όλες οι παραπάνω συνεργασίες στοχεύουν στη δημιουργία κοινωνικών νημάτων κατανόησης, εξοικείωσης και πολιτικής σύνδεσης μεταξύ ομάδων που υφίστανται άνιση μεταχείριση από το κοινωνικό σύστημα. Η ΛΟΑ δρα, επομένως, μαζί τους στον αγώνα για αξιοπρέπεια και ισότιμη συμμετοχή στον κοινωνικό ιστό.
Πώς επιλέγει η ομάδα να απευθυνθεί στο δημόσιο/πολιτικό πεδίο;
Τα πρώτα χρόνια η ομάδα ήταν πολύ πιο εσωστρεφής. Σιγά-σιγά φάνηκε όμως ότι η απόσυρση από οποιονδήποτε δημόσιο λόγο υπονόμευε αυτό που προσπαθούμε να χτίσουμε. Με άλλα λόγια καταλάβαμε ότι οι εξωστρεφείς δράσεις είναι απαραίτητες. Όμως παρόλο που, ειδικά τον πρώτο καιρό, ήταν δύσκολο να οργανωθούν οι προς τα έξω δράσεις, σήμερα όλες οι δραστηριότητες που αφορούν με πιο άμεσο τρόπο τη σύνδεσή μας με το δημόσιο πεδίο είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητας της ΛΟΑ και βέβαια γίνεται με έναν ιδιαίτερο, δικό μας τρόπο. Διεκδικούμε ήπια, μη-συγκρουσιακά, μέσω της σταθερής και όχι ευκαιριακής μας παρουσίας όλα αυτά τα χρόνια.
Αλλά όχι μόνο η ομάδα, αλλά και η καθεμία από τις γυναίκες που την απαρτίζουν, ενδυναμωμένες από πολύχρονη ζύμωση μεταξύ μας, η κάθε μια στην καθημερινότητά της και με τον τρόπο της αντιπαλεύουμε την κυρίαρχη πραγματικότητα στην οποία ο λεσβιασμός, είναι είτε άγνωστος είτε απορριπτέος είτε και τα δύο.
Τι γίνεται όμως από εδώ και πέρα;
Συνεχίζουμε να δίνουμε νόημα και δύναμη στη συλλογική μας εμπειρία, να δημιουργούμε συλλογικότητες, πολιτικές και κοινωνικές, και να τις κάνουμε ορατές σε μια εποχή που τα πάντα υπονομεύουν το μέλλον και το παρόν μας. Συνεχίζουμε να διεκδικούμε τη δυνατότητά μας να συναντιόμαστε, για να σπάσουμε, με το λόγο και τη δράση μας, τα κλουβιά που είναι σήμερα για τις ζωές μας, οι εξουσιαστικές, δήθεν φυσιολογικές, κατηγορίες του κοινωνικού φύλου και της σεξουαλικής επιλογής.
